By aiskepticon 
Στην αχανή έκταση του διαστήματος, όπου η σκόνη και τα αέρια συνθέτουν μια συμφωνία ουράνιων χρωμάτων, η Σελήνη, ο πιστός σύντροφος της Γης, στέκει σιωπηλή, κουβαλώντας στις ρυτίδες της ιστορίες αιώνων. Μια τέτοια ιστορία, που αποκαλύφθηκε πρόσφατα από την επιστημονική κοινότητα, αφορά τη γένεση δύο θεόρατων φαραγγιών στην επιφάνειά της, φαράγγια που συναγωνίζονται σε μέγεθος το περίφημο Grand Canyon της Γης. Η ιδιαιτερότητα έγκειται στον χρόνο δημιουργίας τους: μόλις δέκα λεπτά.
Ένας Κρατήρας Γεμάτος Εκπλήξεις
Η σκηνή του κοσμικού αυτού δράματος είναι ο κρατήρας Σρέντινγκερ, ένας κρατήρας με διάμετρο 320 χιλιομέτρων, που βρίσκεται στη μακρινή πλευρά της Σελήνης, εκείνη που ποτέ δεν αντικρίζει τη Γη. Η περιοχή αυτή, που έχει επιλεγεί από τη NASA ως ο τόπος προσεδάφισης της αποστολής Artemis III στα τέλη του 2026, κρύβει καλά φυλαγμένα μυστικά για τη γεωλογική ιστορία του φεγγαριού.
Πριν από περίπου 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το ηλιακό σύστημα βρισκόταν σε μια φάση έντονης κοσμικής δραστηριότητας, ένας αστεροειδής τεράστιων διαστάσεων έμελλε να συγκρουστεί με τη σεληνιακή επιφάνεια. Η σύγκρουση αυτή, κοσμογονικής σημασίας, είχε ως αποτέλεσμα την εκτόξευση τεράστιων όγκων υλικού, τα οποία, σαν βέλη που φέρουν την ορμή του κατακλυσμού, χάραξαν βαθιές πληγές στην επιφάνεια της Σελήνης.
Η Γένεση των Φαραγγιών
Τα δύο φαράγγια που δημιουργήθηκαν με αυτόν τον θεαματικό τρόπο, το Vallis Schrödinger και το Vallis Planck, έχουν μήκος 270 και 280 χιλιόμετρα αντίστοιχα, ενώ το βάθος τους φτάνει τα 2,7 και 3,5 χιλιόμετρα. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθός τους, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το μέγιστο βάθος του Grand Canyon είναι 1,8 χιλιόμετρα.
Η δημιουργία αυτών των φαραγγιών, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα που δημοσίευσε τα ευρήματά της, διήρκεσε μόλις δέκα λεπτά. Αυτό σημαίνει ότι η ταχύτητα με την οποία τα εκτοξευόμενα υλικά χτύπησαν την επιφάνεια της Σελήνης ήταν ιλιγγιώδης, αγγίζοντας τα 3.600 χιλιόμετρα την ώρα.
Μια Σύγκρουση Κολοσσιαίων Διαστάσεων
Η ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη σύγκρουση ήταν συγκλονιστική, ξεπερνώντας κατά πολύ την ισχύ οποιασδήποτε πυρηνικής έκρηξης έχει πραγματοποιηθεί στη Γη. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι η ενέργεια αυτή ήταν 1.200 έως 2.200 φορές μεγαλύτερη από την πυρηνική έκρηξη που κάποτε σχεδιαζόταν να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός δεύτερου καναλιού του Παναμά.
Τα θραύσματα που δημιούργησαν τα φαράγγια είχαν μέγεθος που ξεπερνούσε κάθε φαντασία. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάθε θραύσμα θα μπορούσε να έχει πλάτος έως και 1.250 μέτρα, μέγεθος που υπερβαίνει κατά 60 φορές τον μετεωρίτη του Τσελιάμπινσκ που εξερράγη πάνω από τη Ρωσία το 2013.
Η Σημασία της Μελέτης
Η μελέτη αυτών των εντυπωσιακών γεωλογικών σχηματισμών έχει μεγάλη σημασία για την κατανόηση της ιστορίας του φεγγαριού και του ηλιακού συστήματος. Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Δρ. David Kring, κύριο επιστήμονα στο Lunar and Planetary Institute, χρησιμοποίησε εικόνες και δεδομένα υψομέτρου που κατέγραψε το Lunar Reconnaissance Orbiter της NASA για να αναλύσει τα φαράγγια.
Οι μελλοντικές αποστολές στην περιοχή του κρατήρα Σρέντινγκερ, όπως η αποστολή Artemis III, θα μπορούσαν να συλλέξουν δείγματα πετρωμάτων από τα φαράγγια, τα οποία θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τη σύνθεση και την ηλικία τους. Αυτό θα μας επιτρέψει να ανασυνθέσουμε την ιστορία του φεγγαριού και να αποκαλύψουμε τις συνθήκες που επικρατούσαν στα πρώτα χρόνια του ηλιακού συστήματος.
Ένα Παράθυρο στο Παρελθόν
Η μελέτη του φεγγαριού, σύμφωνα με τον Δρ. Kring, είναι σαν ένα ταξίδι στον χρόνο. Η επιφάνειά του, σε αντίθεση με τη Γη, δεν έχει υποστεί τις ίδιες γεωλογικές διεργασίες που έχουν σβήσει τα ίχνη των αρχαίων συγκρούσεων. Έτσι, τα σημάδια από τις συγκρούσεις αστεροειδών και άλλων ουράνιων σωμάτων παραμένουν αναλλοίωτα, προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία στους επιστήμονες να μελετήσουν τις συνθήκες που επικρατούσαν στα πρώτα στάδια του ηλιακού συστήματος.
Η ανακάλυψη της αστραπιαίας γένεσης των σεληνιακών “Grand Canyon” αποτελεί μια ακόμη ψηφίδα στο παζλ της κατανόησης του σύμπαντος. Μια ιστορία που μας ταξιδεύει δισεκατομμύρια χρόνια πίσω, σε μια εποχή όπου οι συγκρούσεις ήταν συχνές και η μορφή των πλανητών και των δορυφόρων τους διαμορφωνόταν με θεαματικό τρόπο. Μια ιστορία που μας υπενθυμίζει τη δυναμική φύση του σύμπαντος και τη σημασία της εξερεύνησης για την κατανόηση της θέσης μας σε αυτό.